Συχνές ερωτήσεις περί...βιβλίων!!!

http://www.philanagnosia.gr/epimorfoseis/agapite-ekpaideutike

ΣΥΧΝΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 

·Ποιο είναι το "κατάλληλο" βιβλίο για τα παιδιά;

Θα πρέπει καταρχάς να συμφωνήσουμε ότι δεν είναι όλα τα βιβλία κατάλληλα για όλους. Όπως, λοιπόν, ο κάθε αναγνώστης, έτσι και το κάθε παιδί έχει τους δικούς του ρυθμούς εξέλιξης, διαφορετική νοητική και συναισθηματική ωρίμανση, άλλες κλίσεις, ενδιαφέροντα και ανάγκες, ζει σε διαφορετικές οικογενειακές ή κοινωνικές συνθήκες. Έτσι η "συνάντησή" του με τους ήρωες και τα δρώμενα ενός βιβλίου μπορεί να είναι από εντελώς αδιάφορη έως τρομερά ελκυστική.

Στις αναγνωστικές προτάσεις που κάνουμε προς τα παιδιά βασιζόμαστε συνήθως είτε στις δικές μας προτιμήσεις -κριτήριο που μπορεί να αποδειχθεί επισφαλές για την επιλογή-, είτε στη συλλογική εμπειρία και στην αποδεδειγμένη προτίμηση του ευρύτερου παιδικού κοινού -ασφαλέστερο κριτήριο-, είτε στις εκφρασμένες αναζητήσεις κάθε παιδιού που έχουν σχέση με τους πόθους και τους προβληματισμούς του.

Τι θα αναζητήσει κάθε παιδί στο βιβλίο είναι μια εντελώς προσωπική υπόθεση: άλλο θα ταυτιστεί απλά με τον ήρωα, άλλο θα πετάξει σε κόσμους φανταστικούς και αυτό θα του προσφέρει μια υπέρμετρη ευχαρίστηση, άλλο θα αναζητήσει τον πιο χειροπιαστό προβληματισμό ενός κοινωνικού έργου, άλλο θα το γοητεύσει η ιστορική διάσταση της μυθοπλασίας, άλλο θα συγκινηθεί από τη ενδοσκόπηση μιας λυρικής αφήγησης. 

·Πού θα βρω τα βιβλία;

Ακανθώδες θέμα για την αντιμετώπιση του οποίου χρειάζεται επινοητικότητα. Η ώρα Φιλαναγνωσίας δίνει την ευκαιρία στο δάσκαλο να σεβαστεί τις αναγνωστικές προτιμήσεις των μαθητών του. Ας ζητήσει από τα παιδιά μετά από μικρή έρευνα σε γειτονικά Βιβλιοπωλεία και Βιβλιοθήκες να προτείνουν εκείνα τα βιβλία που θέλουν να διαβαστούν στην τάξη την ώρα αυτή. Η δασκάλα ή ο δάσκαλος μπορεί να συστήσει βιβλία τα οποία τα παιδιά μπορούν να αγοράσουν ή να δανειστούν από βιβλιοθήκες. 

·Επιτρέπεται να φωτοτυπήσω ένα βιβλίο και να μοιράσω φωτοτυπίες στην τάξη;

Μια τέτοια πρακτική μάλλον πρέπει να την αποφεύγουμε. Όχι μόνο επειδή το βιβλίο, ως πνευματικό προϊόν, εμπίπτει στους νόμους περί πνευματικής ιδιοκτησίας, αλλά επειδή κάτι τέτοιο θα ήταν καταστροφικό για τη σχέση αγάπης ανάμεσα στο παιδί και το βιβλίο που επιχειρούμε να χτίσουμε. Το απόσπασμα, η φωτοτυπία, εργαλειοποιούν την ανάγνωση, σκοτώνουν την απόλαυση και τον ψυχαγωγικό της χαρακτήρα. 

·Να διαβάζω φωναχτά στην τάξη;

Ο τρόπος εκφοράς του λόγου, ο ορθός επιτονισμός και ρυθμός, το ηχόχρωμα της φωνής, οι χειρονομίες και γενικότερα η γλώσσα του σώματος, τροφοδοτούν τη δημιουργική φαντασία του μικρότερου παιδιού και το εισάγουν σιγά σιγά στον κόσμο του βιβλίου.

Η ανάγνωση είναι η ερμηνεία, είναι η αυλαία που τραβιέται για να αποκαλυφθεί η σκηνή και να παρακολουθήσουμε τα δρώμενα. Η περιληπτική απόδοση, η αναδιήγηση, οι διευκρινιστικές ερωτήσεις, η έμφαση στα πιο χαρακτηριστικά σημεία αποκαλύπτουν το βαθμό αυτής της πρώτης πρόσληψης και χαράσσουν την επόμενη πορεία.

Καθώς βέβαια το παιδί μεγαλώνει, η ανάγκη της έκφωνης ανάγνωσης περιορίζεται, η ανάγνωση γίνεται μια πιο ιδιωτική στιγμή. 

·Πώς αντιδρούν οι μικροί αναγνώστες στην ανάγνωση βιβλίων;

Κάθε μικρός αναγνώστης έχει τον δικό του τρόπο αντίδρασης απέναντι στα διάφορα κείμενα: συνήθως τα πολύ μικρά παιδιά έχουν την τάση να εξωτερικεύουν άμεσα την εμπειρία τους και να την εκφράζουν με διάφορους τρόπους: με το λόγο (ερωτήσεις, σχόλια, αναδιήγηση κ.ά.), με δραματοποίηση, χειροτεχνίες και άλλες κατασκευές, ζωγραφική, μουσική, χορό.

Τα μεγαλύτερα παιδιά, μπορούν να αντιδράσουν με όλους αυτούς τους τρόπους, κυρίως όταν πρόκειται για ανάγνωση κειμένου στην τάξη και συλλογική διαπραγμάτευση κάποιου κειμένου. Όταν όμως πρόκειται για σιωπηρή ανάγνωση, ενδέχεται η αντίδρασή τους να είναι πιο εσωτερική, λιγότερο ορατή. Εξαρτάται από τον τύπο, τη νοητική και συναισθηματική ωρίμανσή τους, την περίσταση αλλά και το ίδιο το βιβλίο. Η εσωτερικοποίηση της αναγνωστικής εμπειρίας, ο στοχαστικός δηλαδή προβληματισμός και η ανάγκη προσωπικής διαπραγμάτευσης των ιδεών ή των συναισθημάτων που γεννιούνται με βάση το κείμενο είναι απολύτως θεμιτή αντίδραση, αρκεί να μη συνοδεύεται από μόνιμη τάση ενδοστρέφειας και κοινωνικής απομόνωσης.

Γι' αυτό, τόσο οι γονείς όσο κυρίως οι δάσκαλοι, είναι ανάγκη να διαβλέπουν τις ιδιαιτερότητες των παιδιών και από το καθένα να αναμένουν την προσωπική του αντίδραση απέναντι στο βιβλίο. Η εξωστρέφεια και οι συλλογικές δραστηριότητες ευνοούν την κοινωνικοποίηση και τη δημιουργικότητα των παιδιών, δενοδηγούν όμως πάντα σε ανάπτυξη της φιλαναγνωσίας.